Wanneer je zenuwstelsel kiest — en jij niet: over automatische piloot en oude patronen

04-10-2025

Je zegt ja.
Je functioneert.
Maar ergens ben je er niet. Niet helemaal.

Alsof je lijf beweegt, maar jij er net naast staat.
Alsof je woorden zegt, maar ze niet helemaal voelt.
Alsof je leven doorgaat — zonder jou erin.

Dat is de automatische piloot.
En nee, dat is geen karakterfout.
Het is een lichamelijk signaal.
Een intelligent patroon.
Een teken dat je zenuwstelsel niet langer veilig genoeg voelt om volledig aanwezig te zijn.

De vier F's — ook bij dagelijkse triggers

Je autonome zenuwstelsel kent vier primaire overlevingsreacties: Fight, Flight, Freeze en Fawn.

Ze zijn niet 'fout'. Ze zijn slim.
Maar ze zijn niet bedoeld als permanente modus.

En toch…
Veel vrouwen leven er dagelijks in.
Niet door één grote gebeurtenis, maar door een opeenstapeling van kleine, herhaalde triggers.

  • Een kritische opmerking op je werk
  • Een partner die emotioneel afwezig is
  • Een kind dat over je grenzen gaat
  • Een agenda die geen ruimte laat voor adem
  • Een jeugd waarin je leerde: "Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg"

Je systeem registreert dat.
Niet als drama, maar als dreiging.
En dus schakelt het over — automatisch.

Fight voelt als controle.
Je vecht om te overleven.
Je grijpt naar perfectionisme, innerlijke strijd, grip.
Je denkt: Als ik het maar goed genoeg doe, ben ik veilig.

Flight voelt als drukte.
Je rent weg van ongemak.
Je vult je agenda, zoekt afleiding, vermijdt rust.
Je denkt: Als ik maar bezig blijf, hoef ik niet te voelen.

Freeze voelt als afwezigheid.
Je bevriest.
Je stelt uit, verdooft, raakt afgesneden van actie.
Je denkt: Als ik niets doe, kan ik niets verkeerd doen.

Fawn voelt als aanpassing.
Je buigt. Je pleast. Je verliest jezelf in de ander.
Je denkt: Als ik lief genoeg ben, word ik niet verlaten.

Deze reacties zijn geen bewuste keuzes.
Ze zijn automatische scripts.
En als ze chronisch worden, ontstaat de automatische piloot.
Je leeft, maar je kiest niet.
Je herhaalt patronen die ooit bescherming boden, maar nu je aanwezigheid ondermijnen.
 

Overlevingsstand: acuut én chronisch

Je denkt misschien: "Maar ik heb geen trauma."
Of: "Mijn leven is niet zo heftig."
En toch voel je je vaak afwezig.
Alsof je leeft, maar niet kiest.
Alsof je beweegt, maar niet aanwezig bent.

Dat komt omdat overlevingsstand niet alleen ontstaat bij grote gebeurtenissen.
Hij ontstaat ook bij kleine, herhaalde triggers.
Bij het jarenlang aanpassen.
Bij het pleasen, presteren, niet mogen voelen.
Bij het ontbreken van echte rust.

Je zenuwstelsel registreert dat.
Niet als verhaal, maar als patroon.
En dat patroon wordt automatisch.
Efficiënt. Maar onbewoond.

Volgens trauma-expert Stephen Porges, grondlegger van de polyvagaaltheorie, schakelt het lichaam bij chronische stress over op overlevingsreacties — zelfs zonder grote trauma's.

De patronen die je achter je wilt laten

Elke overlevingsstand heeft zijn eigen energetisch script.
Een ritme dat vrouwen vaak willen doorbreken wanneer ze kiezen voor embodied zelfleiderschap.

Je laat het perfectionisme los dat je ooit veiligheid gaf.
Je stopt met rennen, en leert rusten zonder schuld.
Je beweegt uit de verdoofde stilstand, en kiest voor actie die klopt.
Je buigt niet langer om liefde te verdienen, je blijft staan, ook als dat betekent dat je alleen bent.

Je automatische piloot is dus geen 'probleem'.
Het is een signaal.
Een uitnodiging.
Niet om te fixen, maar om te voelen.
Om te herkennen.
En om opnieuw te kiezen.

Voel je dat je klaar bent om te kiezen?

Niet vanuit wilskracht.
Niet vanuit analyse.
Maar vanuit je lijf.
Vanuit veiligheid.
Vanuit ritme.

The Conscious Choice Session is geen inzicht, geen gesprek, geen 'praatje'.
Het is een ritmische, lijfelijke ervaring waarin je weer kunt voelen:

  • Wat is van mij?
  • Wat is aangeleerd?
  • Wat wil ik nu echt kiezen?

Voor vrouwen die niet meer willen functioneren op automatische piloot.
Voor wie voelt: ik wil niet meer herhalen — ik wil belichamen.
Voor wie klaar is om te kiezen. Echt. Nu. In het lijf.

🌿 Boek je sessie.
Niet om te snappen.
Maar om te landen.

Bronnen

  • Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.

  • Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-Regulation.

  • Dana, D. (2018). The Polyvagal Theory in Therapy: Engaging the Rhythm of Regulation.

  • Maak een gratis website.